Wejście Chin do Azji Środkowej na początku XXI wieku, dało nowy impuls do  przyśpieszenia prac nad uruchomieniem korytarza transportowego, wiodącego z Chin poprzez kraje kaukaskie i Turcję do  Europy.Seria wizyt, którą prezydent Chin Xi Jinping odbył  w 2013 roku, w krajach Azji Środkowej i  na szczycie APEC[1] w Bali, w okazały się w tym względzie przełomowymi.

Źródło: Xinhua, Silk Road Map http://www.xinhuanet.com/world/newsilkway/index.htm.

Władze ChRL koncentrując się na wzroście gospodarczym i wysiłku modernizacyjnym państwa, angażują się w regionie we współpracę międzynarodową, zwłaszcza wielostronną, by zmniejszać bieżące nakłady związane z bezpieczeństwem regionalnym, a w przyszłości stworzyć sytuację, w której współpraca gospodarcza osłoni je przed wzrostem takich nakładów[2]. Chińczycy, podpisali kontrakty warte dziesiątki miliardów dolarów i umocnili swoją pozycję. W wygłoszonym przy okazji wizyty na uniwersytecie w Astanie wykładzie, we wrześniu 2013 roku, prezydent Chin roztoczył wizję przebiegającego przez Azję Środkową Nowego Jedwabnego Szlaku, który jako rodzaj handlowej autostrady ma połączyć 4,5 miliarda ludzi i otworzyć przed nimi niewyobrażalne dotychczas możliwości rozwoju.

Koncepcja Nowego Szlaku Jedwabnego (New Silk Road), nie jest koncepcją nową, nawiązuje bowiem bezpośrednio do Szlaku Jedwabnego, starożytnego traktu handlowego łączącego Wschód z Zachodem. Projekt Nowego Jedwabnego Szlaku, to największy projekt rozbudowy infrastruktury na świecie, który rozpocznie wielki rozwój przemysłowy w XXI wieku, zmieniając ogólnoświatową gospodarkę. Idea korytarza transportowego obejmuje m.in.: rozwój transportu drogowego, promowego i kolejowego. Realizacja projektu pozwoli na: kreowanie wysokiej technologii korytarzy infrastruktury i rozwój przemysłowy – wraz z ramionami sięgającymi do Afryki, obu Ameryk i Australii.

Kraje zrzeszone w programie, który nosi nazwę Korytarz Transportowy Europa-Kaukaz-Azja, w skrócie TRACEA[3], dostrzegły dla siebie nowe możliwości związane z rozwojem chińskich inwestycji, w tym bogatym w  surowce energetycznie regionie. Projekt chiński, o wdzięcznej nazwie Jedwabny Wiatr, może przy tym współgrać z planami, w które zaangażowana jest Unia Europejska.

Gdy planowany przez kraje TRACECA korytarz transportowy, wiodący przez Azerbejdżan, Gruzję i Turcję do Kazachstanu zostanie uruchomiony, powstanie możliwość o wiele szybszego transportu towarów z Chin do Europy, w porównaniu z transportem morskim przez Ocean Indyjski i Kanał Sueski. Chiński projekt, zakłada powstanie szlaku kolejowego, łączącego turecką sieć kolejową poprzez kraje kaukaskie i Morze Kaspijskie ze szlakiem wiodącym przez Kazachstan do Chin. Realizacja tego projektu,  pozwoli na skrócenie trasy z Chin do Morza Kaspijskiego o ok. 1000 km. Nowe połączenie ma zacząć działać w 2016 r.

Ważną rolę w projekcie odgrywają połączenia promowe, które umożliwią transport wagonów kolejowych i tirów, z portów w Kazachstanie i Turkmenistanie do Azerbejdżanu. Przewidziana jest budowa, rozbudowa oraz modernizacja już istniejących międzynarodowych portów morskich (portu morskiego w Alyat, koło Baku, czy portu Aktau w Kazachstanie).

Jak oceniają eksperci, nowy szlak w znaczący sposób usprawni przetransportowanie z Chin do Europy znacznej części kontenerów, które dotychczas były przewożone drogą morską i przyczyni się do ekonomicznego rozwoju krajów uczestniczących w projekcie.

APEC (skr.) – Asia-Pacific Economic Co-operation – luźny układ integracyjny dotyczący współpracy gospodarczej krajów Azji i obrzeży Pacyfiku, powołany w 1989 r.
TRACECA (skr.) – Transport Corridor Europe–Caucasus–Asia, to wspierany przez UE międzynarodowy projekt, do  którego należą kraje Azji Środkowej, kaukaskie (Gruzja, Azerbejdżan, Armenia) oraz Turcja, Bułgaria, Rumunia, Mołdawia i Ukraina.

[1] Kozłowski K. (2011), Państwo Środka a Nowy Jedwabny Szlak. Poradziecka Azja Centralna i Xinjiang w polityce ChRL wyd. A. Marszałek, Toruń s. 6.
[2] Nowak T. (2014), Euroazjatycki Most Lądowy. Znaczenie dla Polski. Materiały pokonferencyjne, IKMiSI SILK ROAD.
[3] http://www.taipeitimes.com/News/biz/photo/2014/03/31/2008099147.