Po Ameryce Północnej dla Polski najważniejszym regionem jest Daleki Wschód. Choć, Polska boryka się z wielkim deficytem handlowym z krajami Dalekiego Wschodu to jednak ten kierunek pozostaje głównym kierunkiem dla pozaeuropejskiego eksportu polskiego. Co więcej, w bilansie inwestycji zagranicznych w Polsce pochodzących z krajów pozaeuropejskich oprócz USA znaczenie mają tylko kraje Dalekiego Wschodu (A. Balcer 2012).

Postępująca globalizacja, z jednej strony wymusza – nowe i poszerzone kierunki współpracy gospodarczej Polski z krajami położonymi nie tylko w bliskim sąsiedztwie ale i nieco dalej, zarówno geograficznie, jak i kulturowo, z drugiej strony – szerokie przepływy kapitałowe, intensywniejsze powiązania handlowe i technologiczne, jakie mają miejsce od lat 90. ubiegłego wieku na świecie dają nadzieję i szansę na szybszy rozwój krajów takich jak Polska i wysoko innowacyjnych takich jak Tajwan.

Gospodarka Tajwanu należy do grupy najbardziej rozwiniętych i technologicznie zaawansowanych na świecie, a dynamika wzrostu gospodarczego w ostatnim półwieczu szczególnie wysoka. Pomimo niewielkiej powierzchni i braku znaczących bogactw naturalnych ten wyspiarki kraj położony na Morzu Południowochińskim osiągnął spektakularne wyniki dzięki proeksportowej działalności małych i średnich przedsiębiorstw, skupionych obecnie w sektorze wysoko innowacyjnych usług. Członkostwo Tajwanu i Chin w WTO oznacza przy tym zasadniczą zmianę uwarunkowań i czynników kształtujących tajwańsko-chińskie stosunki gospodarcze i Tajwan może stać się w niedalekiej przyszłości gospodarczą „bramą” do Chin dla Polski[1] i innych krajów.

Współpraca UE-Tajwan

Unia Europejska jest największym źródłem bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) na Tajwanie (w 2012 r. – 1,721 mln USD), choć sytuacja ta nie jest odwzajemniana. W roku 2012 wartość inwestycji bezpośrednich Tajwanu w UE wyniosła zaledwie 71,5 mln USD (mniej niż 1% całości BIZ Tajwanu). Najważniejszymi europejskimi kierunkami inwestycji Tajwanu w 2012 r., były:  Holandia, Niemcy, Wielka Brytania oraz Czechy. Pomimo stopniowego wzrostu zainteresowania firm tajwańskich rynkiem UE, jego potencjał wciąż nie jest wykorzystywany na większą skalę.

Tabela 1. Najważniejsi europejscy partnerzy handlowi Tajwanu w 2012 r.

Źródło: opracowanie własne WBH w Tajpej na podstawie danych tajwańskiego BHZ 2013 r.

Blisko 8,7% tajwańskiego eksportu trafia do UE, jednakże import z UE na Tajwan stanowi zaledwie 8,3% ogółu tajwańskiego importu. Oprócz produktów ICT, głównymi produktami eksportowymi są do UE są także rowery, części i podzespoły samochodowe, produkty metalurgiczne oraz plastikowe.

Jak wynika z powyższej tabeli, Polska nie należy do najważniejszych partnerów handlowych Tajwanu. Z obrotami na poziomie 830 mln USD Polska zajęła w 2012 r. 47 miejsce (wobec 44 miejsca w 2011 r. oraz 39-tego miejsca w 2010 r.) oraz 11 miejsce wśród krajów UE (wobec 10 w 2011 r. i 9 w 2010 r.).

Dane dotyczące dwustronnych obrotów handlowych podawane przez Ministerstwo Gospodarki RP znacznie się jednak różnią. Według danych Ministerstwa Gospodarki RP wartość wzajemnych obrotów handlowych w roku 2012 r. wyniosła 1,19 mld USD. Różnica w danych polskich i tajwańskich wynika przede wszystkim z odmiennej klasyfikacji przez władze Tajwanu eksportu bezpośredniego. Np. gdy tajwańskie towary przekraczają unijną granicę celną w Hamburgu, władze Tajwanu traktują je jako eksport do Niemiec, władze polskie zaś – zgodnie ze standardami unijnymi – traktują je jako import z Tajwanu. W roku 2011 r. Tajwan utracił pozycję czwartego największego polskiego partnera handlowego w Azji na rzecz Indii (obecnie zajmuje on piąte miejsce po Chinach, Japonii, Korei i Indiach). W 2012 r. poziom polskiego eksportu na Tajwan spadł o 11,3%,  zaś wartość importu z Tajwanu spadła o 28,4%. Saldo dla Polski wzrosło o 31%, nadal jednak pozostaje ono bardzo niekorzystne (-850 mln USD).

Wykres 2. Wymiana handlowa pomiędzy Tajwanem a Polską (w mln USD)

Źródło: Tajwańskie Biuro Handlu Zagranicznego 2013 r.

Wykres 3. Wymiana handlowa pomiędzy Polską a Tajwanem w latach 2007-2012 (w mln USD)

Źródło: Główny Urząd Statystyczny 2013 r.

W roku 2012 największy udział w eksporcie miały chemikalia organiczne (47,74 mln USD – 27,8% eksportu ogółem) oraz kolejno wyroby metalurgiczne (24,88 mln USD, 14,5%) i wyroby przemysłu elektromaszynowego (19,92 mln USD, 11,6%).

Największą cześć polskiego importu z Tajwanu w 2011 r. stanowiły produkty przemysłu elektromaszynowego (panele LCD, półprzewodniki i inne części elektroniczne) stanowiące 42,4% importu ogółem. Kolejnymi grupami produktów zajmującymi wysoki udział w wartości importu do Polski są kolejno maszyny i ich części (15,4%), wyroby metalurgiczne (8,7%) oraz pojazdy mechaniczne i ich części (5,6%).

Polska jest też popularnym miejscem kształcenia tajwańskich studentów w zakresie medycyny. Obecnie na polskich uczelniach medycznych kształci się blisko 600 studentów pochodzących z Tajwanu, przede wszystkim w Poznaniu, Lublinie, Warszawie oraz Katowicach. Tym samym Tajwańczycy są jedną z głównych grup studentów zagranicznych korzystających z polskich usług edukacyjnych w zakresie medycyny, a opłaty zasilające budżet polskich uczelni medycznych otrzymywane od tajwańskich studentów szacowane są na około 6 mln USD rocznie.

Polska podpisała z Tajwanem 3 memoranda: dotyczące: wymiany informacji finansowych służących przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz terroryzmowi finansowemu, dotyczące przeciwdziałaniu oszustwom celnym oraz współpracy dotyczącej chorób zakaźnych.

Intensyfikacja relacji ekonomicznych Polski z krajami regionu Dalekiego Wschodu takimi jak Tajwan powinna znaleźć się w kręgu zainteresowania polskich przedsiębiorców oraz stać się z jednym z priorytetowych celów w polskiej polityce zagranicznej.

[1] Podstawą polityki prowadzonej przez RP jest zasada uznawania jednych Chin, a problemy istniejące miedzy Tajwanem a ChRL traktowane jako wewnętrzne sprawy narodu chińskiego. Warszawa popiera wszelkie inicjatywy zmierzające do utrwalania pragmatycznych więzi pomiędzy Polską a Tajwanem w dziedzinie gospodarki, kultury, edukacji, wymiany naukowo-technicznej itp. Popierane są kierunki współpracy, które przynoszą korzyści obu stronom i nie naruszają zasad prowadzonej przez Polskę polityki wobec  Chin.

Bibliografia

http://www.informatorekonomiczny.msz.gov.pl/pl/azja/tajwan/

http://www.demosservices.home.pl/www/files/Relacje%20ekonomiczne%20Polski%20z%20krajami%20pozaeuropejskimi_Adam%20Balcer.pdf

http://stat.gov.pl/